Verzet groeit tegen tweederangs rechtbanken

DEN HAAG/ALMELO - De CDA-fractie in de Tweede Kamer wil uitstel over het definitieve besluit over de nieuwe verdeling van juridische taken voor rechtbanken. Het CDA wil eerst een hoorzitting en politiek debat over het voornemen van de Raad van de Rechtspraak om zwaardere juridische procedures te concentreren op een minder aantal rechtbanken.
Het verzet tegen de aankondiging neemt landelijk toe. Zo heeft de president van de Rechtbank Alkmaar ontslag genomen en hebben de rechters in Almelo zich massaal gekeerd tegen de ontmanteling van de rechtspraak in Twente. Zij worden daarbij deels gesteund door rechters in Zwolle waar de zwaardere zaken volgens voornemen geconcentreerd moeten worden. Twente kent een verzorgingsgebied van 630.000 inwoners, groter dan de regio Zwolle en even groot als Friesland dat in Leeuwarden wel en volwaardige rechtbank behoud. Ook de rechtbank Middelburg blijft intact vanwege de reistijden. Langere reistijden van Twente naar Zwolle zijn ook een bezwaar. Per trein vanuit Twente en lopend naar de rechtbank in Zwolle kost al gauw een uur en een kwartier. Kostbare tijd die reizende rechters, advocaten, procespartijen en ketenpartners zoals de Raad voor de Kinderbescherming, en de reclassering nuttiger kunnen gebruiken. Een reizend circus dat zal leiden tot een grote schadepost in reistijd en reiskosten.
De rechters in Twente (Almelo en Enschede) wijzen massaal de ontmanteling van de Rechtbank Almelo af. De rechtbank in Almelo staat bekend om haar efficiënte manier van werken en springt regelmatig andere rechtbanken bij om achterstanden weg te werken. De Raad voor de Rechtspraak wil echter landelijk een uniforme organisatorische agenda invoeren waardoor veel kantoorpersoneel moet verkassen en straks is aangewezen op flexwerklocaties. In een gezamenlijke open brief wijzen de rechters in Twente op de ‘gaten’ in het zonder hen voorgenomen besluit. Zo zijn frictiekosten niet meegenomen in de besparingsberekening en heeft men veel kritiek op de invoering van het nieuwe maar nog lang niet voltooide ICT-systeem KEI. Een visitatiecommissie (de Commissie Job Cohen) heeft vorig jaar geadviseerd dat de gerechten na alle recente en ingrijpende veranderingen nu eerst toe zijn aan een periode van stabiliteit. Dat de Raad voor de Rechtspraak nu zelf, nog maar tweeënhalf jaar na de inwerkingtreding van de Wet HGK, in feite op de proppen komt met een tweede Herziening Gerechtelijke Kaart (‘HGK2’) valt daarom niet goed te verenigen met de eisen van goed werkgeverschap.

Wat betrokkenen in feite vrezen is feitelijk een zelfde chaos als bij de vorming van een nationaal politiekorps. Daarvoor werd 375 miljoen euro begroot maar na drie jaar komt het kabinet tot de conclusie dat de harmonisering nog eens drie jaar vergt en feitelijk het dubbele gaat kosten van de eerder begrootte som van 375 miljoen euro.
Het voornemen van de Raad van de Rechtspraak beoogt een besparing van enkele tientallen miljoenen euro’s en zet voor de medewerkers en ketenpartners de wereld op zijn kop. Het gevolg onzekerheid voor de toekomst en een verlammende werking in economisch opzicht en vrijwilligersfuncties in het verenigingsleven voor de gemeenten die het voorstel omvat.
Een hoorzitting en politiek debat in het parlement is dan wel het minste van wat het kabinet Rutte/Asscher verwacht mag worden.

De Almelose burgemeester Jon Hermans-Vloedbeld gaat met haar Twentse collega’s in ieder geval de barricaden op om haar partijgenoot minister Van der Steur te helpen herinneren aan de toezeggingen van zijn voorganger Ivo Opstelten; ‘Rechtbank Almelo en P.I. De Karelskamp is een eenheid binnen de rechtspraak in Twente waaraan niet getornd gaat worden!’ Eerder al had Opstelten water bij de wijn gedaan om de beoogde fusie van de rechtbanken in Gelderland en Overijssel af te blazen. Uit die tijd stamt ook het nieuwbouwplan voor de Rechtbank Zwolle dat nu veel te ruim in haar jasje zit. Omgerekend is de huisvesting in Almelo echter goedkoper. Door het plan, dreigt in Almelo de 6 miljoen euro kostende nieuwe rechtszaal voor zware criminele processen maar slechte enkele keren gebruikt te worden.

Update:
Volgens medewerkers van de Rechtbank Almelo is het voorgenomen besluit van de Raad voor de Rechtspraak niet rechtsgeldig. Zij beroepen zich op notulen van de Eerste Kamer van 3 juli 2012 waarin toenmalig minister Ivo Opstelten zegt dat de gerechten zelf bepalen waar zaken ter zitting staan. "Die bevoegdheid ligt niet bij het College van procureurs-generaal of de Raad voor de Rechtspraak", aldus Opstelten op vragen van PvdA-senator Beuving. Beuving diende samen met haar VVD-collega Menno Knip toen bezwaar aan tegen de fusie van de rechtbanken in Gelderland en Overijssel.
Volgens de medewerkers van de Rechtbank Almelo bepaalt de gefuseerde Rechtbank Overijssel dus zelf waar zittingen plaatsvinden in Zwolle, Almelo of Enschede.
Saillant detail, sinds 31 mei jongstleden is de Almelose rechter Ger Vermeulen geen bestuurder meer van de Rechtbank Overijssel.
Bij een protestdemonstratie van een honderdtal medewerkers van de Rechtbank Almelo bij de Raad van de Rechtspraak donderdagmorgen, eiste de Almelose rechter Willem Hangelbroek volledige inzage in de plannen, inclusief de financiële resultaten qua opbrengsten en kosten.De zittingen in Almelo gingen desondanks gewoon door.

Open brief Overijsselse rechters over ontmanteling Rechtbank Almelo