Monumenten vogelvrij verklaard

Wethouders van 32 gemeenten hebben een brandbrief aan de Tweede Kamer gestuurd, die afgelopen maandag een overleg had over het wetsvoorstel. In het wetsvoorstel staat onder meer dat voor een groot deel van het onderhoud en eventuele aanpassingen aan monumenten geen vergunning meer nodig is. Het kabinet doet het voorstel in het kader van de deregulering: minder regels en minder vergunningen als service aan burgers en bedrijven. De bestuurders noemen de wetswijziging een bedreiging voor de monumentenzorg. Zij zijn wel voor minder regels, maar vrezen voor een aantasting van de cultuurhistorische waarde als eigenaren van monumenten meer vrijheid krijgen.

De wethouders staan niet alleen. Ook de Federatie Welstand en diverse monumentenorganisaties uiten hun bezorgdheid. Het vervallen van de vergunningplicht maakt het onder meer mogelijk om aan de achterkant van monumentale panden te bouwen. Federatie Welstand noemt als voorbeeld de tuinen achter de grachtenpanden in Amsterdam. De grachtengordel is aangewezen als beschermd stadsgezicht en is uitgeroepen tot werelderfgoed. Eigenaren kunnen straks in hun tuin een aanbouw maken of een schuur van dertig vierkante meter bouwen. Ook mogen zij dakkapellen en zonnepanelen plaatsen.

De bezwaarmakende bestuurders en organisaties willen een meldingplicht wanneer een eigenaar aanpassingen aan zijn pand gaat doorvoeren. Verantwoordelijk staatssecretaris Halbe Zijlstra van cultuur wil dat niet, omdat daarmee alleen maar een nieuwe bureaucratie zou ontstaan. Hij ziet meer in nieuwe normen voor renovatiebedrijven. De eigenaar met verbouwplannen toetst die bij de aannemer die hij inhuurt. De modernisering van de Monumentenwet heeft overigens gevolgen voor zowel rijksmonumenten als gemeentemonumenten als de beschermde stads- en dorpsgezichten daar die allen onder het Wabo-regime vallen. Zijlstra vindt een eventuele meldingsplicht niet passen bij de Wabo.

De VNG staat op zich achter de ingezette deregulering om de burger ter wille te zijn. Wel denkt de koepelorganisatie na over een voorstel van de Federatie Grote Monumentengemeenten over een eventueel ‘servicemoment’. Daarbij neemt de eigenaar van een monumentaal pand eerst contact op met zijn gemeente om overleg te voeren over zijn verbouwplannen.

De wetswijziging zou per 1 januari 2012 moeten ingaan.

Uit: VNG Magazine woensdag, 2 februari, 2011