Brief aan Martin Bril

Martin Bril, kolomschrijver, vaste bespeler van het onderhuids buikgevoel van  de Volkskrantlezer, vanuit zijn Toyota  Corolla, ongetwijfeld gevuld met biodiesel,  elke vierkante meter van Neerlands’ dreven opsnuivend, U deed zeer onlangs Almelo aan. Vast een bezoekje op uitnodiging aan onze vaste centrale lees – cultuurtempel aan het Baken. Op weg “daarhenen” moet U haast wel, alvorens aangenaam vergast te zijn – en dat doet ons genoegen - op een melange van gebrande karaktervolle Max Havelaar koffie van de fa. Neuteboom en een vaag zoetige beschuitlucht ver voor – ik citeer “de drukke ringweg van Almelo vol Bolletjewagens”, bevangen zijn door een zware mestlucht die de vette grasgronden nog uitademden, getuige uw mededeling, dat U de Westermaatweg afreed tussen rechthoekige weilanden, gehakselde maisakkers  met een enkel koetje en een achtergebleven fuut door de Weitemanslanden naar Almelo, oneindig ver weg. U somberde een beetje over het vroegere typische venenlandschap, dat een desolate aanblik bood en bestuurders, die  – wat heet – de weg kwijt zijn.

Meneer Bril, op uw kolom wou ik graag voortborduren met enig kritisch steekje. U was iets te voorbarig met uw opmerking: "Geen succesvoller project-ontwikkelingsverhaal!" Overal in Almelo is het door U te berde gebrachte projectontwikkelingssprookje barre werkelijkheid geworden. U houdt van details. Daarom één saillant wrang voorbeeld: bij ons Kippenbrugje, een pareltje over een  kanaal - vroeg in de vorige eeuw nog voor het vervoer van turf, met langszij een jaagpad, tegen de Gravenallee en het Tukkersdijkje op het grafelijk landgoed – verrijst een reuzenappartementengebouw met ondergronds parkeren – “Toyotatatoe!” De kanaaloever verderop wordt gemarkeerd door een aantal kloek gloednieuwe deftige eigentijdse herenhuizen met daarachter de aardige volkse behuizing, en een gloednieuw winkelcentrum, zoals U ze ongetwijfeld wel kent. Veel parkeerplaats en een kordon geketende winkelwagens.

Hoe gaat dat trouwens in Amsterdam nabij het “Amsterdamse Bos”? Voor projectontwikkelaars kunt U ook lezen Pensioenfonds, Woningstichtingen. De laatstgenoemden genereren geld door het wonen voor heel veel mensen peperduur te maken. Soms plegen zij een brute overval met een brief van de directeur, waarin bewoners doodleuk verteld wordt, dat de wijk opgeknapt wordt middels sloop van een aantal straten. Dat  vervangende woonruimte aangeboden wordt is geen panacee. Want hoezo! Geworteld, geboren en getogen, altijd de huur betaald. Dit tart het mensenrecht! Gebeurt in Almelo in een prachtig wijkje, achter een oude gotische kerk. Ik wil U een andere keer wel uitleggen hoe dat precies zit.

Woningnood is er en daar volhardt Nederland halsstarrig in. Vermarkten is de ideologie voor de financieel draagkrachtige managende mensen en die redden zich wel, nog wel!

U maakt gewag in dezelfde column over de wijk van de toekomst, de paardenwijk te Emmeloord. Heerlijk moet dat zijn, vol paardentractie met dampende paarden. Aangezien het bij ons in Almelo over uitstraling gaat en niet over mensen – laten wij – ik bedoel eigenlijk het Almelo’s bestuur,  bewoners  gedwongen verhuizen, al weten zij nog lang niet waarnaartoe. In ’s landsbelang.
De Almelose binnenstad  kent behalve het architectonische hoogstandje de openbare bibliotheek,  het gemeentehuis, dat nog geen dertig jaar geleden ontworpen door de te naam en faam bekend staande architect, wijlen Oud op gronden van de onttakelde textielververij Palthe, nog veel moois en heel veel lelijks. Als je het maar wilt zien. Vroeger was er volop water aanwezig. We hadden een heel mooi havenkommetje met oud spul – meelpakhuizen – eromheen. Gedempt. Maar ze gaan weer graven! Terug naar het waterrijk. Ongeveer in uw  woorden – met een badderend huisvrouwtje, gekleed in gebatikte sarong en een kantoorpik met pet uit de verfilmde Avonturen van Kapitein Rob met in een van de hoofdrollen Wouter als minister-president en een spelevarend jochie in zijn  “Kameleon”. Maar voor een potje voetbal en een dreumes op een kinderfiets is geen ruimte. Waterpartijen, waterpret! U weet nog niet dat daar een  roeibaan wordt gegraven, die de Amsterdamse Bosbaan ver naar de kroon zal steken, zonder rietpluimen, lisdodde, bomen. Miljoenen kuubs grond worden afgegraven en vervolgens zal de dertig meter in een vers verleden te diep ontgronde Leemslagenplas aan de andere kant van Almelo opgevuld worden tot een diepte van … meter! Een heel aardig natuurgebied!  Drijvende woningen gaan daar de helling af te water. Almelo pur sang: vermarkt en verwaterd.

Hemelsbreed een kilometer noordwaarts verrijst een wijk met 3000 woningen, het Zuidbroek - ooit drassig en zonder thema - in het aangrenzende dorp Wierden, schurkend tegen de nog naar vers asfalt riekende rijksweg 35 aan. U ziet, er komt een tijd dat de bestuurders, met hun te grote broek hun plas niet houden. Want waar zijn de nieuwe bewoners?

Uw suggestie voor het thema paard te kiezen bij het Nieuwe Wonen vindt bij mij een warm onthaal. Geen ontgronding en op de sulky naar het werk met een zak onder de paardenkont.

Ook de plek voor het Waterrijk is gespeend van alle logica. Een landgoed bij Bornerbroek is opgeofferd als bedrijvenpark! Ik ga helemaal met U mee. Uw opmerking, dat Almelo liever huizen heeft dan mensen, dat zegt U nog net  niet. Googlet U eens naar Google- Earth en bekijk het prachtwijkje Westeres en googlet U door naar  het Kippenbrugje! En in vogelvlucht over het platteland, waar de Saksische boerderijtjes plaats hebben gemaakt voor de bakstenen landvilla’s, grote vijver  en lux  paardenhuis met rond het erf conifeer en rododendron op  en scheert U over de Kloosterhofflat. Tot in lengte van jaren nog niet uitgewoond. Er is nog hoop, en zoals U schrijft te land, desnoods op de rug van Rossinant, het paard van Don Quichotte de man van La Mancha.

Paul Bults