Cascobenadering in Twents landschapsbeleid

Elk landschapstype heeft een eigen kenmerkende structuur en opgaande beplantingen. Deze structuur is het ‘casco’ van het landschap. In de praktijk werkt de cascobenadering met het principe dat landschapselementen die tot de ‘raamwerk’ behoren niet verplaatst mogen worden. Hierop zijn meerdere uitzonderingen. Een voorbeeld is de huiskavel van agrarische bedrijven; om landschap binnen de huiskavel te verplaatsen geldt een zwaardere procedure waarbij de kosten van een landschapsplan voor 50% worden vergoed. De landschapselementen die niet tot het casco behoren mogen altijd worden verplaatst mits voldaan wordt aan de spelregels voor compensatie. Om de kosten zo laag mogelijk te houden wordt een format ontwikkeld die de aanvrager zelf kan invullen. Dus geen ingewikkelde aanvragen, maar vooraf duidelijkheid.

Schaalvergroting in ruil voor versterking casco
Alle opgaande begroeiingen als houtwallen, singels en kleine bosjes zijn geïnventariseerd, hiervoor zijn bouwstenen en richtlijnen opgenomen. Binnen de cascobenadering wordt aangegeven waar ruimte is voor schaalvergroting. Een voorbeeld is het landschapstype jonge heideontginning. Veel ruimte voor schaalvergroting, grote kavels en compensatie langs wegen en waterlopen. Een ander voorbeeld is het open houden van de grote essen. Daartegenover zal in het kleinschalige matenlandschap het accent worden gelegd op behouden en versterken. Relatief betreft dit maar kleine oppervlakte van het landelijk gebied.

Kwaliteit wordt beloond
Wanneer de agrariër robuust landschap gaat aanleggen kan de compensatie voor het weghalen van een niet-casco element worden beloond. Als de initiatiefnemer een singel compenseert in de vorm van een houtwal met een wallichaam is er geen extra compensatie nodig. Dit geldt eveneens voor het herstellen van een houtwallen waarbinnen delen ontbreken. Dit komt ten goede aan de robuustheid van het landschap. Een extra voordeel is dat de ontgrondingsvergunning door de provincie Overijssel wordt verleend als de gemeenten goedkeuring geven aan de invulling van het casco beleid. In verleden was dit nogal een punt van zorg.

Een typisch Twents landschap
De afspraak is gemaakt om de casco kaart jaarlijks te herzien. Hiermee wordt recht gedaan aan een beleid dat continu in ontwikkeling is. De landbouw heeft behoefte aan een goede landbouwstructuur. Het landschap kan zich ontwikkelen als een samenhangend complex van essen, beekdalen en jonge ontginningen. De openheid van de essen wordt gewaarborgd door intensief landbouwkundig gebruik. De heideontginningen zijn qua schaal uitermate geschikt voor landbouw met beplanting langs de randen. De beekdalen zijn minder geschikt voor de moderne landbouw, hier ligt de prioriteit bij een herkenbaar kleinschalig landschap.

Noordoost-Twente heeft binnen alle gemeenten dezelfde ontwikkeling doorgemaakt. De regels voor de casco benadering geldt voor alle gemeenten en daarom ook gemeente overstijgend. Initiatiefnemers kunnen het verwijderen van landschap compenseren in een andere gemeente. Vooral bij agrariërs met grond in een andere gemeente biedt dit mogelijkheden. De casco biedt een kans voor particulieren die het landschap in hun eigen leefomgeving willen versterken, zij kunnen hierover afspraken maken met agrariërs die voor schaalvergroting kiezen.